PIENIĄDZ DAWNIEJ, PIENIĄDZ OBECNIE
Pieniądz to środek płatniczy, który można wymienić na usługę czy towar, co jest uwzględnione prawnie i zaakceptowane przez społeczeństwo. Są nim wyrażone wszystkie ceny i wartości na rynku co czyni go środkiem kupna i sprzedaży. Jego historia to ciąg przyczynowo skutkowy, następujący stopniowo, a jego głównym czynnikiem była i wciąż jest sytuacja na rynku gospodarczym, która tworzy nowe potrzeby wymiany usług i towarów.
SŁYNNE TOWAR ZA TOWAR
W kulturach pierwotnych stosowano barter, czyli wymianę jednego dobra na inne dobro, niestety taka wymiana towarów często nie była sprawiedliwa, ponieważ jedne dobra były bardziej korzystne od drugich. Stworzono więc ideę pośredników wymiany i tak zwanym pieniądzem pierwotnym stały się: sól, zboże czy skóra. W ówczesnym świecie były to towary podzielne, rzadko dostępne, a co za tym idzie cenne. Jednak w wyniku transportu, który nie był dogodny czy upływu czasu zaczynały tracić na jakości i wartości, co czyniło jej coraz mniej pożądanymi i opłacalnymi.
BARTER jest wykorzystywany współcześnie jako forma zaspokajania potrzeb bez użycia gotówki. Rozliczenia te nie naruszają przepisów prawa podatkowego. Transakcja barterowa powinna być rejestrowana w systemie ksiąg rachunkowych tak samo, jak transakcje gotówkowe i powodować identyczne skutki podatkowe. Wykorzystuje się ją w celu obejścia restrykcji walutowych lub z państwami cierpiącymi na brak zasobów walut wymienialnych.
PIENIĄDZ GOTÓWKOWY
Wraz z rozwojem gospodarki i cywilizacji pośredników wymiany zastąpiły metale – nieszlachetne, a następnie szlachetne, cenniejsze i rzadziej dostępne (złoto, srebro). Aby uniknąć deprecjacji (obniżania wartości), poprzez np. mieszanie metali zaczęto bić monety. Najstarsza taka moneta pochodzi z VII wieku p.n.e. i jest podbita stemplem z Efezu. Ilość złota i srebra jest jednak ograniczona, a jego wydobywanie i przetwarzanie kosztowne, więc zaczęto zostawić swoje zasoby u złotników, a ci wypisywali kwity depozytowe (aktywa, w ewidencji dwóch podmiotów: złotnika i posiadacza kwitu). Kwitów zaczęło przybywać i coraz częściej nie miały one pokrycia w złocie, więc aby uniknąć chaosu, stworzono banki emisyjne. Zaczęły one wprowadzać swoje banknoty, co spowodowało zamieszanie i sprawiło, że banki upaństwowiono, wiążąc je centralną władzą monetarną. Pierwsze pieniądze papierowe pojawiły się w Chinach, a następnie w Europie w XVII wieku. Taki środek płatniczy, który nie ma pokrycia w dobrach materialnych, a jego wartość jest umowna i opiera się na zaufaniu do emitenta nazywany jest pieniądzem fiducjarnym.
PIENIĄDZ BEZGOTÓWKOWY
Ludzie, nie chcieli przechowywać gotówki w domach, ponieważ było to nie wygodne i niebezpieczne, więc umieszczali je w bankach w formie wkładu na rachunek bankowy na żądanie lub terminowo. Następnie zaczęto stosować przelewy bankowe oraz czeki bankowe, które spowodowały kształtowanie się zaufania ludzi do banków.
-> Popularna obecnie forma płatnicza odbywa się poprzez pieniądz elektroniczny. Jest to działanie wpłat, wypłat i rozliczeń, odbywające się za pomocą karty magnetycznej, a zapisywane w pamięci systemu komputerowego.
-> Natomiast zyskującym popularność środkiem płatniczym staję się kryptowaluta, legalizowana w kolejnych krajach. Została ona stworzona w 2009 roku (Bitcoin) w celu wyeliminowania wad pieniądza fiducjarnego: inflacji, która nie sprzyja tezauryzacji (przechowywaniu wartości), zależności od banków, nie podlega kosztom transakcji czy kontroli organów państwa, a czas przelewu jest stosunkowo krótki.
PODSUMOWANIE
Mechanizmy kierujące gospodarką wciąż mają wpływ na to jakim środkiem płatniczym odbywają się transakcje. Na przestrzeni wieków te systemy zmieniały się i ulegały ulepszeniom, stając się coraz dogodniejszymi dla podmiotów wymiany. Śledząc ten proces można zauważyć pewne zależności praw rynkowych, takich jak deprecjacja wartości, niedobór czy inflacja. To pokazuje, że ludźmi kierują podobne zachowania, a tendencje nie zmieniły się od tysiącleci. Jest to niezwykłe zjawisko, które jeszcze nie raz nas zaskoczy.
Monika Grabsztunowicz
Autor Artykułu