GEOGRAFIA EKONOMICZNA
Jest formalnie analizą strategii porządku ekonomicznego, zwłaszcza handlowego, o którym decydują państwa w nawiązaniu do polityk dążących do ochrony gospodarki narodowej lub innych kwestii ściśle związanych z gospodarką, do nabycia kontroli nad kluczowymi technologiami lub zdobycia niektórych sektorów na światowym rynku związanych z produkcją i dystrybucją jakiegoś produktu lub gamy istotnych produktów, których posiadanie lub kontrolowanie nadaje właścicielowi –państwu lub przedsiębiorstwu państwowemu –element władzy i oddziaływania na gospodarkę światową, a także przyczynia się do wzmocnienia ekonomicznego i społecznego.
Bardziej zrozumiale-geografia ekonomiczna polega na umiejętnym posługiwaniu się przez dane państwo własnymi atutami (np. dużą ilością surowców mineralnych) i umiejętnym korzystaniu z nich, posiadanie danego surowca i handel nim przez dane państwo może wpłynąć na rozwój gospodarki światowej. To pojęcie pierwszy raz zostało użyte w XIX wieku w Stanach Zjednoczonych przez Henry’ego Georga. Badał on wówczas wpływ czynnika geograficznego na rozwój ekonomiczny miast USA. Działania dzięki którym wyłoniła się geoekonomia to na przykład intensywność procesów globalizacji, dekolonizacji i nasilające się konflikty z powodu podnoszenia cen ropy naftowej (przez OPEC).
Maria szymankiewicz
STOPA BEZROBOCIA
miara, którą oblicza się jako procent udziału osób bezrobotnych w ilości ludności czynnej zawodowo. W Polsce kształtuje się na poziomie 13%.
Istnieją dwa sposoby obliczania bezrobocia:
1. Przyjmowane jest, że bezrobotny, to osoba, która jest aktualnie zarejestrowana jako poszukująca pracy – jest to tzw. stopa bezrobocia rejestrowanego.
2. Porównanie liczby osób bezrobotnych do liczby ludności w wieku produkcyjnym. ( mężczyźni- 18. a 64 rok życia, kobiety- 18. a 59 rok życia) Stopa bezrobocia wpływa na stan gospodarki, łączy się nieprzerwanie ze wzrostem gospodarczym, niższa stopa bezrobocia powoduje większy wzrost gospodarczy.
Państwa powinny dążyć do obniżenia bezrobocia przez m.in.:
• subwencje gospodarcze,
• wcześniejsze emerytury i krótsze tygodnie pracy,
• wspieranie przedsiębiorczości.
• organizowanie szkoleń i kursów dla bezrobotnych.
• ubezpieczenia społeczne.
Michalina lorych
GOSPODARKA CENTRALNIE PLANOWANA
zwana też kierowaną lub nakazowo-rozdzielczą opiera się o plany, przez które kraj ma realizować założenia i cele przyjmowane przez organy władzy. Państwo konstruuje plany produkcji i dystrybucji wytworzonych dóbr.
Podstawowe założenia tej gospodarki wywodzą się z marksistowskiej wizji komunizmu, która powstała w konsekwencji totalnej krytyki kapitalizmu. Taki typ gospodarki występuje obecnie w Korei Północnej.
Zasadnicze cechy:
• wspomniana dominacja państwa,
• centralizacja decyzji gospodarczych,
• nierynkowe składowanie zasobów,
• gospodarowanie niedoborem,
• brak zewnętrznego charakteru cen.
Zalety:
• zanik bezrobocia,
• bezproblemowy przebieg proces industrializacji,
• monocentryczny ład społeczny,
• możliwość koncentrowania ograniczonych zasobów na cele uznane za priorytetowe,
• łagodny system podatkowy.
MICHALINA LORYCH
WYKUPY PRZEDSIĘBIORSTW
Wykup przedsiębiorstwa to przejęcie kontroli bądź zdobycie pakietu akcji, co umożliwia odpowiednią liczbę głosów lub udziałów zapewniającą przejęcie władzy w firmie. Głównymi motywami przyczyniającymi się do wykupów są inicjatywa właściciela odchodzącego ze względu na wiek bądź gdy inicjuje on restrukturyzację firmy. Z punktu widzenia menedżerów przejęcie władzy może oznaczać niezależność, przyszłe szanse zysku czy zabezpieczenie przed utratą zarobku. Menedżerowie zazwyczaj inwestują kilka procent wartości transakcji ze swoich oszczędności, resztę uzupełnia budżet pozyskany ze źródeł tj.:
• banki;
• inwestorzy branżowi;
• fundusze inwestycyjne;
• Aniołowie Biznesu;
• fundusze mezzanine;
• fundusze Venture Capital.
Wyróżnia się wiele rodzajów wykupów, m. in: menedżerski (MBO) i lewarowany (LBO). Różnica między MBO a LBO wynika przede wszystkim ze struktury kapitału finansującego. W LBO udział pożyczki może wynieść nawet 90%, przy czym w MBO fundusze menedżerów wynoszą co najmniej 10-15%. Poza tym przy wykupie lewarowanym współfinansujący może wymagać praw do współdecydowania o losach przedsiębiorstwa w celu zabezpieczenia odzyskania kapitału, w sytuacji wykupu menedżerskiego niekoniecznie może nastąpić taka sytuacja.
jOANNA LICHA
INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY
polityka państwa kapitalistycznego oddziaływująca na gospodarkę narodową. W dzisiejszych czasach państwo podejmuje pośredniego koordynowania działalności gospodarczej oraz bezpośrednio kieruje niektórymi dziedzinami naszego życia, wyznaczając kierunki i tempo rozwoju oraz wpływając na ich funkcjonowanie. Państwo rozwiązuje tak trudne i znamienne w społeczne skutki problemy:
• masowe ubóstwo,
• nierówności w podziale bogactwa,
• nierównomierny wzrost demograficzny,
• regionalne dysproporcje gospodarcze itp.
ANTONI BECALA
DEPRECJACJA
Sytuacja, która polega na spadku wartości waluty krajowej w stosunku do waluty zagranicznej. Przykładowo za jeden euro zapłacimy mniej złotych niż wcześniej. Przez spadek wartości waluty zmniejsza się też wartość wytwarzanych dóbr, ceny w danym kraju za towary i usługi rosną. Kolejnym skutkiem występowania tego zjawiska jest większe ryzyko pojawiania się inflacji. Przeciwieństwem deprecjacji jest aprecjacja, polega na wzroście wartości waluty względem innych. W tej sytuacji za jeden euro musimy zapłacić więcej złotych. Na deprecjację ma wpływ wiele czynników, ale tym zjawiskiem głównie kieruje rynek, czyli czy jest większa podaż czy popyt na daną walutę.
Aleksandra Mazur
GOSPODARKA WOLNORYNKOWA
zakłada istnienie rynku, funkcjonującego
bez ingerencji państwa. Produkcja w rękach prywatnych umożliwia
przedsiębiorcom podejmowanie niezależnych decyzji, oraz
konkurowanie na rynku z innymi przedsiębiorstwami. W gospodarce
wolnorynkowej zastosowanie ma prawo popytu i podaży. Żadna z
tych wartości nie jest ustalana i prawnie regulowana przez państwo,
zatem przedsiębiorstwa same ustalają limity produkcji, bazując na
zapotrzebowaniach rynku. Pomimo wielu zalet, wolny rynek posiada
także kilka wad. Najważniejszymi z nich są m.in. możliwość
dominowania rynku przez przedsiębiorstwa, które chcą osiągnąć
monopol na wytwarzane dobra, lub usługi. Wolny rynek prowadzi
także do rozwoju handlu dobrami społecznie niepożądanymi (alkohol,
papierosy i inne używki), gdyż państwo nie może kontrolować każdej
przeprowadzanej transakcji.wpływ wiele czynników, ale tym zjawiskiem głównie kieruje rynek, czyli czy jest większa podaż czy popyt na daną walutę.
Aleks Frąckowiak
GOSPODARKA CENTRALNIE PLANOWANA
JEST to system, w którym decyzje
dotyczące produkcji i sprzedaży dóbr i usług podejmowane są przez
władze. Agencja rządowa odpowiada za handel w państwie, oraz
podejmuje wszelkie decyzje dotyczące inwestycji, uniemożliwiając
tym samym powstawanie i rozwój prywatnych zakładów. Całkowita
kontrola gospodarki przez władze powoduje brak konkurencji, co
stanowczo ogranicza aspiracje i możliwości produkcyjne
przedsiębiorstw. Gospodarka centralnie sterowana ogranicza klienta,
odbierając mu prawo do wyboru produktu. Producenci są zmuszeni
do wytwarzania produktu/usługi w wyznaczonej cenie. Niemożliwe
staje się zatem skupianie się na potrzebach klientów, a cały potencjał
przedsiębiorstwa kumuluje się w produkcji dóbr wyznaczonych przez
rząd, nie konsumentów.
Aleks Frąckowiak